Η επικινδυνότητα των περιλήψεων στη σύγχρονη ανάγνωση

Τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, όπως το ChatGPT, το Gemini και το Claude, εξειδικεύονται στις περιλήψεις. Αν τροφοδοτήσουμε το μοντέλο με ένα κείμενο, μπορούμε να πάρουμε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα μια συμπυκνωμένη εκδοχή του περιεχομένου. Παρά την χρησιμότητά τους, τα ΜΓΜ δεν είναι χωρίς λάθη και μπορεί να διαδίδουν ανακρίβειες, αλλά η συνεχής βελτίωσή τους τα καθιστά όλο και πιο δημοφιλή.

Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος ότι, εάν περιοριστούμε σε απλές περιλήψεις, θα χάσουμε το βάθος και τις λεπτομέρειες που είναι κρίσιμες για την πλήρη κατανόηση ενός κειμένου. Οι λεπτομέρειες είναι που δίνουν νόημα σε μια αφήγηση και αν δεν αφιερώσουμε χρόνο για να κατανοήσουμε κάθε πτυχή της, χάνουμε την εμπειρία και την απόλαυση που προσφέρει το κείμενο. Αν σκεφτούμε πώς η ιστορία του Κάπτεν Άχαμπ και της φάλαινας Μόμπι Ντικ περικλείει πολύ περισσότερα από μια απλή περιγραφή της εμμονής του, θα αντιληφθούμε την αξία της εις βάθος ανάγνωσης.

Αν οι συγγραφείς γνωρίζουν ότι τα κείμενά τους θα γίνουν απλώς συμπυκνωμένες εκδοχές, μπορεί να νιώσουν ότι δεν υπάρχει λόγος να επενδύσουν σε μια εμπεριστατωμένη αφήγηση, προτιμώντας να παραλείψουν λεπτομέρειες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια επικοινωνία που βασίζεται σε επιφανειακές πληροφορίες και να μας καταστήσει λιγότερο προσεκτικούς στην κατανόηση των κειμένων. Ήδη οι επίπεδοι προσοχής μας είναι χαμηλοί, και το γεγονός ότι τα ΜΓΜ μας παρέχουν περιλήψεις μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, κάνοντάς μας πιο νωθρούς πνευματικά.

Τελικά, η υπερβολική εξάρτηση από τις περιλήψεις μπορεί να μας οδηγήσει στο να θεωρούμε ότι κατανοούμε τα πάντα, ενώ στην πραγματικότητα τα ΜΓΜ θα έχουν αναλύσει ήδη τις πηγές σε βάθος. Αυτή η κατάσταση ίσως καταστήσει την ανάγνωση μεγάλων κειμένων προνόμιο μόνο για τις μηχανές και μια μικρή ομάδα επαγγελματιών αναγνωστών. Με λίγα λόγια, η συνήθεια να βασιζόμαστε αποκλειστικά σε περιλήψεις μπορεί να είναι περιοριστική και να μην μας επιτρέπει να εξελιχθούμε πνευματικά. Πηγή: kathimerini.gr