Η Σκηνοθετική Ματιά του Ντμίτρι Τσερνιακόφ στις Ιφιγένειες του Γκλουκ στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Το 2006, με την παράσταση της όπερας του Τσαϊκόφσκι «Ευγένιος Ονέγκιν» στο Θέατρο Μπολσόι στη Μόσχα, παρακολουθήσαμε την εμφάνιση του Ντμίτρι Τσερνιακόφ, ο οποίος γρήγορα καθιερώθηκε ως περιζήτητος σκηνοθέτης. Σήμερα, στα 54 του χρόνια, έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πιο παθιασμένους και ευρηματικούς δημιουργούς της γενιάς του, με παρουσία στις σημαντικότερες διεθνείς σκηνές.

Στις 10 Οκτωβρίου, θα τον δούμε στην Αθήνα στην πρεμιέρα του διπτύχου όπερας «Ιφιγένεια εν Αυλίδι & Ιφιγένεια εν Ταύροις» στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Αυτή η παραγωγή είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας της ΕΛΣ με το Φεστιβάλ του Εξ αν Προβάνς και την Εθνική Όπερα του Παρισιού, και συνδέει τις δύο όπερες του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ που πηγάζουν από αρχαιοελληνικές τραγωδίες.

Ο Τσερνιακόφ αναγνωρίζει τη σύνδεση των δύο έργων, αντιλαμβανόμενος ότι η ενιαία παρουσίαση φωτίζει την κατάρα των Ατρειδών και τον κύκλο ατελείωτης βίας που τους περιβάλλει. Για να απεικονίσει αυτή την τραγική μοίρα, επιλέγει μια άχρονη σκηνική εγκατάσταση που θυμίζει ένα κουφάρι όπου οι φάσεις της παράστασης εναλλάσσονται μεταξύ κλειστού και διαφανούς.

Η προσέγγιση του Τσερνιακόφ στη σκηνοθεσία είναι προσωπική και οργανικά συνδεδεμένη με την πλοκή, αποφεύγοντας πάθος και άκριτη λατρεία του παρελθόντος. «Το σκηνικό είναι κομμάτι της σκηνοθεσίας», εξηγεί, υπογραμμίζοντας ότι το σύνολο αποκτά νόημα μόνο μέσα από την παράσταση.

Η ιδέα του να συνδυάσει τις δύο Ιφιγένειες σε ένα δίπτυχο του ήρθε πριν από επτά χρόνια, αλλά αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, ο σκηνοθέτης πιστεύει ότι αυτή η παρουσίαση είναι η σωστή προσέγγιση, καθώς δίνει ευκαιρία να ανιχνευθεί η ζωή της Ιφιγένειας μέσα από τις δύο πλοκές.

Στην παράσταση, ο πόλεμος είναι κεντρικό θέμα. Δηλώνει ότι η ήσυχη Αυλίδα είναι στην προετοιμασία του Τρωικού Πολέμου και η επόμενη φάση, η Ταυρίδα, προκύπτει από τις καταστροφικές συνέπειες αυτού του πολέμου. Ο Τσερνιακόφ αναφέρεται στην οπτική του για το πώς οι ήρωες ξεκινούν με ιδεολογική συγκατάθεση για τον πόλεμο και μεταμορφώνονται σε πρόσωπα που διαπράττουν φόνους, χωρίς να συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Αναφορικά με την πολιτική διάσταση της τέχνης του, παρόλο που δεν κάνει δημόσιες δηλώσεις για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι παραστάσεις του προσφέρουν εικόνες περίπλοκων σχέσεων μεταξύ τέχνης και πολιτικής. Η παραγωγή «Πόλεμος και Ειρήνη» στην Κρατική Όπερα της Βαυαρίας, για παράδειγμα, ήταν μια διαμαρτυρία για ειρήνη, με τη δράση τοποθετημένη στην καρδιά της Μόσχας.

«Ο πόλεμος είναι το κεντρικό γεγονός των πάντων στις δύο όπερες», σημειώνει. Στην πρώτη, η Αυλίδα είναι στην αρχή του πολέμου, ενώ στην Ταυρίδα αντιμετωπίζουν τις συνέπειές του. Η Ιφιγένεια, που πρόκειται να θυσιαστεί, κρύβει τις ανθρώπινες τραγωδίες πίσω από τη δική της μοίρα. «Η δολοφονία της Ιφιγένειας είναι τερατώδης, ναι, αλλά την πραγματικότητα του Τρωικού Πολέμου είναι αυτή που δίνει βάθος στη παράσταση», καταλήγει ο Τσερνιακόφ.

Πηγή: kathimerini.gr